De Mercatorprojectie

De Nederlandse theatermaker Herman Finkers zei het al: De aarde is rond, zo rond als een pannenkoek.Maar hoe krijg je nu die ronde aarde zo nauwkeurig mogelijk op een platte kaart? Een goede kaart was in de zeevaart goud waard. Diverse methoden werden ontwikkeld, zoals de Mercator projectie.

De Mercatorprojectie is vernoemd naar zijn uitvinder, de Vlaamse cartograaf Gerardus de Kremer. Zijn manier van het afbeelden van de kaart heeft twee belangrijke voordelen: de kaart is hoekgetrouw, wat betekent dat elke hoek juist wordt weergegeven. Voor navigatie was het tweede voordeel van onschatbare waarde: een rechte lijn op een kaart betekende ook een rechte lijn qua koers. Door de manier van projectie was een rechte lijn namelijk een loxodroom. Door deze eigenschap werd navigatie een stuk eenvoudiger.

Er zit ook een nadeel aan deze vorm van projectie: gebieden ver van de evenaar worden sterk uitvergroot. Zo is Groenland en Afrika op een kaart even groot, terwijl Afrika in werkelijkheid meer dan 10 keer zo groot.

Een vergelijkbare projectie is de Lambert projectie, die voor de luchtvaart in onze streken veelvuldig gebruikt wordt. Je moet je wel realiseren dat er kleine vervormingen in schaal optreden door de manier van projecteren. Op elke kaart zul je dan ook aangegeven zien staan welke twee parallellen gedefinieerd zijn als standaard. Voor de 1:500.000 Jeppesen kaart van Nederland en Belgie is dat bij voorbeeld 40 en 52 graden Noorderbreedte. Op die breedtegraden is de schaal dus inderdaad 1:500.000 . De afwijkingen zijn echter zo miniem, dat dat voor normale navigatie geen enkel probleem oplevert.

(Update naar aanleiding van commentaar van Paul, die terecht wijst op het feit dat de Lambert projectie gebruikt wordt en niet de Mercator projectie. Dank, Paul!)